Đây là giáo án chứng khoán cơ sở vỡ lòng từ A tới Z cho người mới bắt đầu, gói gọn trong 1 trang và hệ thống hoá kiến thức theo trình tự logic từ dễ đến khó.
Mục lục:
0. Nến nhật
1. Bản chát của thị trường chứng khoán
2. Mẫu hình chứng khoán
3. Kháng cự và hỗ trợ
4. Đường MA (Moving Average)
5. Đường xu hướng (trendline) và kênh xu hướng
6. Mây ichimoku, hoặc đơn giản là “mây”
7. MACD
8. Vol (volume) hay thanh khoản, khối lượng
9. Quy trình bắt đầu một điểm mua an toàn
10. Phiên rũ bỏ (wash out/shake out)
11. Phiên test cung và phiên bùng nổ (break out)
12. Gap up và gap down
13. Cổ phiếu dẫn đầu và sóng ngành
14. Thị trường chung và phiên bùng nổ theo đà (FTD)
15. Nền giá gốc và tính đối xứng của cổ phiếu
16. Quy tắc chọn cổ phiếu
17. Quy tắc đặt lệnh
18. Quy tắc mua và bán
19. Quy tắc quản trị rủi ro và quản trị danh mục
20. Khi dòng leader gãy, cần làm gì?
0. Nến nhật
Yêu cầu: Đọc hiểu nến nhật một cách thành thụcTại sao lại cần phải đọc nến?
- Nhìn lại quá khứ và tính cách của cổ phiếu (giống như chọn người yêu, phải tìm hiểu kỹ xem quá khứ có phải redflag trapboi trapgirl phắcboi phắcgirl không)
- Nhìn được hiện tại và dự đoán tương lai của cổ phiếu (nhìn được giá trị hiện tại của người yêu và tiền đồ tương lai của anh ấy/cô ấy, xem sau này có thành ông này bà nọ, đại gia doanh nhân thành đạt này kia không)
- Phân tích được trạng thái (pha) của cổ phiếu: pha tích luỹ, pha tăng giá, pha phân phối, hay là pha giảm giá (nhìn nhận xem người yêu của mình đang ở trạng thái nào: vui vẻ, tiêu cực, tới tháng, khó ở, láo chó,.. để biết cách ứng phó và hành động hợp lý để giữ gìn mối quan hệ)
- Các chuyển động của nến có tính chất lặp lại (tương đối) theo một giai đoạn nhất định (người yêu có tính gia trưởng sẽ hay lặp lại tính gia trưởng trong nhiều tình huống, hoặc có tật mỏ hỗn sẽ hay mỏ hỗn ở cuộc sống thường ngày)
- Màu sắc của nến phụ thuộc vào vị trí của giá mở cửa so với giá đóng cửa
- Giá cổ phiếu chuyển động tịnh tiến lên xuống theo chiều dọc của thân cây nến
Lưu ý: nến xanh không đồng nghĩa giá cổ phiếu đang tăng, và nến đỏ không đồng nghĩa giá cổ phiếu đang giảm
Bài tập:
✓Xác định màu sắc của nến
✓Mở biểu đồ thực tế, học cách nhìn giá mở cửa và đóng cửa với một nến bất kỳ
✓Xác định ngày tháng năm giao dịch đối với một nến bất kỳ
=> Làm quen được với biểu đồ nến trên fireant
Giải thích từ ngữ chứng khoán thường gặp
- ✓Nến hẹp (nến siết chặt): đường di chuyển của giá cổ phiếu ngắn và nhỏ
- ✓Nến lỏng lẻo: đường di chuyển của giá cổ phiếu dài và lớn
- ✓Chart: biểu đồ nến của chỉ số chung VNINDEX, hoặc của mỗi cổ phiếu
- ✓FTD: phiên bùng nổ theo đà. Xem chương 14
- ✓HoSE: Sở giao dịch chứng khoán Tp. HCM. Là 1 trong 3 sàn giao dịch của thị trường Việt Nam (cùng với HNX - Sở giao dịch chứng khoán Hà Nội và upcom - sàn giao dịch các cty đại chúng chưa niêm yết)
- ✓SL/TP: SL: stop loss, hành động chặn lỗ cho các khoảng đầu tư; TP: take profit: hành động chốt lãi các khoảng đầu tư
- ✓3M, 6M, 1Y: tương ứng với các mốc thời gian 3 tháng, 6 tháng và 1 năm
- ✓Vol/Volume: thanh khoản/khối lượng giao dịch của cổ phiếu trong 1 khoảng thời gian ấn định
- ✓Lái lợn/cá mập/tạo lập thị trường: những đối tượng điều tiết và/hoặc thao túng giá cổ phiếu trên thị trường
1. Bản chất của thị trường chứng khoán
Tại sao có thể kiếm lời dc từ thị trường chứng khoán?
(Nhờ vào sự tăng giá của cổ phiếu)
- Do cung cầu. (Cầu > cung => cổ phiếu tăng giá và ngược lại)
- Do tâm lý hoặc do kỳ vọng của ndt (giá dầu tăng, giá phân bón tăng,…)
- Do cá mập/big boys/lái lợn/tạo lập cổ phiếu
- Một số yếu tố từ nội tại doanh nghiệp và triển vọng trong ngành
Bản chất của thị trường chứng khoán là quy luật của cung cầu, thể hiện qua tâm lý (độ chênh lệch của giá) và hành vi (volume, thanh khoản)
Dựa trên quy luật cung cầu và tâm lý của ndt, cá mập sẽ tạo ra 1 số tín hiệu trên biểu đồ giá của cổ phiếu. Và tín hiệu đó gọi là
mẫu hình, form tăng giáUptrend-Downtrend-Sideway là gì?
- Sideway: thị trường đi ngang, cổ phiếu lãi được 1 tí là lại quay về hoà vốn hoặc lỗ ngược nếu cứ hold (đối chiếu với riêng cổ phiếu thì là pha tích luỹ)
- Uptrend: như thị trường 2025 hiện tại, mua cái qq gì cũng lãi, cứ mua là lãi, mua sai bị lỗ thì gồng lỗ vẫn về bờ được (đối chiếu với riêng cổ phiếu thì là pha tăng giá)
- Downtrend: như thị trường 2022, mua gì cũng lỗ, càng cần cổ phiếu là càng lỗ (đối chiếu với riêng cổ phiếu thì là pha giảm giá)
- Sự chuyển tiếp giữa uptrend và downtrend là
pha phân phốicủa cổ phiếu
Cổ phiếu có 4 pha, gồm: tích luỹ >> tăng giá >> phân phối >> giảm giá
2. Mẫu hình chứng khoán
- Chúng ta chỉ ưu tiên mua cổ phiếu trong pha tăng giá, để tối ưu lợi nhuận và giảm thiểu rủi ro
- Trong pha tăng giá, các lái lợn trước khi đẩy giá cổ phiếu tăng lên, đều tạo ra một số mẫu hình cơ bản.
- Không phải tất cả mẫu hình tạo ra đều tăng giá như nhau, mẫu hình chỉ thành công khi “có sự xác nhận của dòng tiền lớn” (cổ phiếu break lên)
A. Hai đáy (mô hình chữ W)
Ví dụ: HDB CTG 6/2025, ACB 7/2025, VND 1/2025
B. Cốc-tay cầm
Ví dụ: BSR 1/2022, PVC PVD 8/2025, BMP 9/2024
C. VCP (biên độ dao động thu hẹp)
Ví dụ: TDH 8/2025, VDS 7/2025, LGL 6/2025, VGI 2/2024, L14 12/2024, TCL 8/2025
D. Vai đầu vai ngược (hiện nay ít thấy trên thị trường hơn)
Ví dụ: NAB 1/2023, VND 10/2021, HCM 11/2017, HDG 11/2018
E. Nền phẳng và nền chồng nền
Ví dụ: CST 8/2021, SCL 9/2021, CRC 4/2025, SBT 1/2025
Và còn một số mẫu hình khác, như mẫu hình 3 đáy, mẫu hình lá cờ, mẫu hình tam giác,… tuy nhiên sẽ giản lược bớt để giảm tải kiến thức và đơn giản hoá cho người học.
3. Kháng cự và hỗ trợ
- Kháng cự là vùng giá mà tại đó, lực cung của cổ phiếu xuất hiện nhiều nhất, giá cổ phiếu sẽ có xu hướng đi ngang hoặc giảm trở lại (nhà đầu tư đồng lòng muốn bán)
- Hỗ trợ là vùng giá mà tại đó, lực cầu của cổ phiếu xuất hiện, giá cổ phiếu sẽ có xu hướng đi ngang hoặc tăng trở lại (nhà đầu tư đồng lòng muốn mua)
- Kháng cự và hỗ trợ không phải là một điểm riêng biệt, mà là một vùng dao động giá mang tính tương đối trên biểu đồ
Ví dụ: thả một quả bóng tennis trong căn phòng kín, mặt sàn sẽ là hỗ trợ, và trần sẽ là kháng cự. Khi giá cổ phiếu thoát qua đc vùng kháng cự, cổ phiếu sẽ tăng giá nhanh và mạnh. Ngược lại, nếu cổ phiếu rớt khỏi vùng hỗ trợ, cổ phiếu sẽ giảm mạnh và sâu.
=> Kháng cự, hỗ trợ sinh ra là để phá bỏ, không có sự tuyệt đối.
=> Có thể dùng kháng cự và hỗ trợ để tính toán mức SL/TP
4. Đường MA (Moving Average)
Mục đích dùng: định hướng cho xu hướng ngắn hạn, trung hạn, hoặc dài hạn của cổ phiếu (ví dụ dễ hiểu: bạn đi trong bóng tối, và bạn dùng đèn pin để soi sáng cho đường bạn đi phía trước, đèn pin ở đây đóng vai trò giống như đường MA)
Bao gồm:
✓MA5: xu hướng ngắn hạn trong 1 tuần
✓MA10: xu hướng ngắn hạn trong 2 tuần
✓MA20: xu hướng ngắn hạn trong 1 tháng
✓MA50: xu hướng trung hạn trong 3 tháng
✓MA100: xu hướng trung hạn trong 6 tháng
✓MA200: xu hướng dài hạn trong 1 năm
Cách dùng: tuỳ thuộc vào vị trí của nến ở hiện tại, mà đường MA sẽ đóng vai trò như một kháng cự, hoặc là một hỗ trợ (nói cho dễ hiểu: đường MA hơi giống mấy đứa sống 2 mặt)
- Giá nằm trên đường MA => MA là
hỗ trợ - Giá nằm dưới đường MA => MA là
kháng cự
Bài tập:
✓Ứng dụng thực tế trên biểu đồ fireant
✓Cách mở chỉ báo MA trên fireant
✓Cách setup chỉ báo MA trên fireant
5. Đường xu hướng (trendline) và kênh xu hướng
Mục đích dùng: định hướng cho xu hướng ngắn hạn, trung hạn, hoặc dài hạn của cổ phiếu (ví dụ dễ hiểu: giống như việc bạn đu dây, hoặc đi dây diễn xiếc, cái cách bạn di chuyển giống như chuyển động của nến, và dây đóng vai trò là một đường xu hướng)
Cách dùng: đường xu hướng sẽ xác định rõ vai trò của nó tuỳ theo cách vẽ. Bạn muốn vẽ kháng cự cho cổ phiếu, sẽ có cách vẽ kháng cự. Bạn muốn vẽ hỗ trợ cho cổ phiếu, sẽ có cách vẽ riêng
Kênh xu hướng: 2 đường xu hướng vẽ song song với nhau tạo thành một kênh xu hướng
Bài tập:
✓Ứng dụng thực tế trên biểu đồ fireant
✓Thực hành vẽ trendline trên fireant
6. Mây ichimoku, hoặc đơn giản là “mây”
Mục đích dùng: định hướng cho xu hướng ngắn hạn của cổ phiếu (ví dụ dễ hiểu: bạn đi máy bay, khi máy bay đi trong vùng nhiều mây, máy bay sẽ rung lắc khó đoán, ngược lại khi bạn bay xa cách xa mây (bay lên phía trên hoặc bay xuống phía dưới của mây)
Cách dùng:
- Tuỳ thuộc vào vị trí của nến ở hiện tại so với mây, mà mây sẽ đóng vai trò như một
kháng cự, hoặc là mộthỗ trợ: - Dùng để timing điểm chạy của cổ phiếu (mua cổ phiếu xong tầm 2-3 phiên sau là cổ phiếu break lên ngay): khi nến đi hết 1/2 hoặc 2/3 của mây
7. MACD
Mục đích dùng: sau khi phân tích kết hợp đường MA, trendline, ichimoku, MACD dùng để đối chiếu độ an toàn của điểm mua. MACD dùng cho các điểm mua và bán ngắn hạn, hiệu quả nhất cho thị trường sideway và downtrend
Cách dùng:
- MACD 1H: đường MACD cắt lên đường tín hiệu:
MUA! - MACD 1H: đường MACD chưa cắt xuống đường tín hiệu: từ từ
BÁN - MACD 1D: tạo 2 đỉnh thì
BÁN
8. Vol (volume) hay thanh khoản, khối lượng
Mục đích dùng: mỗi dấu chân của cá mập đều để lại trên volume cổ phiếu, tín hiệu volume có thể bị nhiễu trong 1 hoặc một vài phiên.
Tuy nhiên, nhìn tổng thể một vùng đủ lớn thì ta có thể bắt được nhịp đập của cổ phiếu, như cổ phiếu có sự trao tay giữa các cá mập, cổ phiếu ở vùng cân bằng, cổ phiếu ở vùng nhiễu động, cổ phiếu có tín hiệu volume bất thường
Cách dùng:
Vol thấp:
+ Tín hiệu an toàn. Ví dụ: nến siết chặt vol thấp là tín hiệu mua thăm dò khá an toàn
+ Tín hiệu yếu. Ví dụ: nến giảm vol thấp là tín hiệu giảm yếu, tức là không quá tiêu cực, cổ phiếu dễ hồi lại, tăng giá lại
Vol cao:
+ Tín hiệu an toàn. Ví dụ: cổ phiếu tăng tím với vol cao là phiên tăng giá tin cậy, có thể mua thêm cổ phiếu
+ Tín hiệu mạnh. Ví dụ: nến giảm sàn vol to là tín hiệu tiêu cực, cổ phiếu rơi vào pha điều chỉnh hoặc phân phối
Vol to đột biến bất thường: Ví dụ về FLC 1/2022
9. Quy trình bắt đầu một điểm mua an toàn
Việc kết hợp nến, chỉ báo, volume sẽ tạo ra điểm mua an toàn với xác suất chiến thắng cao, quy trình như sau:
- Bước 1: kẻ trendline dài hạn từ 1 đến 2 năm của cổ phiếu nhằm xác định xu hướng dài hạn của cổ phiếu đang ở pha nào (tích luỹ, tăng giá, phân phối, giảm giá)
- Bước 2: kẻ trendline ngắn hạn từ 3 đến 6 tháng để xác định hỗ trợ, kháng cự của cổ phiếu. Chọn mua các cổ phiếu đang gần hỗ trợ, loại bỏ các cổ phiếu đang sát kháng cự
- Bước 3: nhận dạng và kỳ vọng mẫu hình của cổ phiếu có khả năng hình thành: mẫu hình 2 đáy, mẫu hình cốc tay cầm, mẫu hình vcp,…
- Bước 4: xem xét vị trí của nến so với đường MA20, ưu tiên mua các cổ phiếu đang nằm phía trên MA20, các cổ phiếu chưa thoả điều kiện vẫn tiếp tục follow cho tới khi đạt điều kiện. Đồng thời xem xét các đường MA50 và MA200 để nhận biết các hỗ trợ và kháng cự gần của cổ phiếu
- Bước 5: xem xét vị trí nến hiện tại là vùng nến siết chặt hay lỏng lẻo, nếu còn lỏng lẻo thì vẫn tiếp tục follow cổ phiếu cho đến khi đạt yêu cầu
- Bước 6: xem xét vol, các cổ phiếu đạt yêu cầu để mua sẽ phải thoả mãn tiêu chí vol thấp dần khoảng 3-5 phiên liên tục
- Bước 7: xem xét vị trí của nến so với mây ichimoku, ưu tiên các cổ phiếu nằm phía trên mây hoặc nằm phía dưới nhưng cách xa mây. Các cổ phiếu nằm trong mây nên ưu tiên mua khi nến đã đi hết từ 1/2 đến 2/3 của mây
- Bước 8: check lại bằng MACD 1H, 1D để xem độ an toàn của điểm mua này.
Lưu ý: Nếu tất cả các tiêu chí từ Bước 1 đến Bước 7 đều thoả mãn dù MACD chưa đạt, điểm mua vẫn có thể thực hiện được
10. Phiên rũ bỏ (wash out/shake out)
- Là chuỗi các phiên giảm giá mạnh trong 1 xu hướng đi ngang trước đó của cổ phiếu, hoặc các phiên phá hỏng mẫu hình của cổ phiếu
- Phiên rũ bỏ ép các nhà đầu tư nhỏ lẻ phải bán cắt lỗ và bán với giá thấp cho các cá mập
- Sau nhịp rũ bỏ, cổ phiếu sẽ quay đầu tăng trở lại (quay lại nền giá/mẫu hình trước đó của nó) và bắt đầu xu hướng mới (vượt đỉnh)
- Ndt sẽ mua cổ phiếu sau phiên rũ bỏ, đây là điểm mua cực kỳ an toàn và có độ tin cậy cao
Lưu ý: nhà đầu tư phải căn cứ theo tuỳ giai đoạn của thị trường, phiên rũ bỏ sẽ dễ áp dụng cho giai đoạn thị trường uptrend và sideway, ngược lại sẽ khó áp dụng cho downtrend.
Phiên rũ bỏ đôi khi được hiểu như là 1 phiên “beartrap” (bẫy giảm giá) nhằm đánh lừa nhà đầu tư mới, ít kinh nghiệm
Thực hành trên fireant: ví dụ TCB 8/2025
11. Phiên test cung và phiên bùng nổ (break out)
Phiên test cung
- Phiên test cung là động thái cá mập kiểm tra cung cầu của cổ phiếu tại một nền giá đi ngang trước đó
- Phiên test cung đc xem là thành công nếu tại phiên đó, khối lượng giao dịch thấp hoặc rất cạn kiệt so với các phiên giao dịch trước đó của cổ phiếu và giá đóng cửa cao nhất phiên hoặc gần cao nhất phiên (tối thiểu đóng trên 1/2 thân nến), không phân biệt nến xanh hay nến đỏ
- Sau phiên test cung, cổ phiếu sẽ xuất hiện phiên bùng nổ tăng giá (break out) sau 1 hoặc 1 vài phiên giao dịch
- Một số loại nến test cung thường thấy của cổ phiếu: biên độ dao động giá của nến hẹp và giá đóng cửa cao nhất hoặc gần cao nhất phiên
Phiên bùng nổ (break out)
- Thường xuất hiện sau khi cổ phiếu đã test cung thành công
- Đây là phiên tạo ra tín hiệu của dòng tiền lớn, xác nhận cá mập muốn đẩy giá cổ phiếu tăng lên
- Phiên bùng nổ thường tạo cây nến marubozu màu xanh với khối lượng giao dịch cao đột biến (gấp 1,5 hoặc 2,3 lần so với khối lượng giao dịch thường ngày của cổ phiếu). Giá cổ phiếu thường sẽ tím (tăng trần 7%) trong phiên, tạo ra sự dư mua đột biến
- Ndt sẽ mua cổ phiếu trong phiên này, đây là tín hiệu mua an toàn cho cổ phiếu
Lưu ý: Không phải tất cả các phiên bùng nổ đều thành công, cổ phiếu vẫn có khả năng bị thất bại về mẫu hình do một số yếu tố, ndt cần quản trị rủi ro cho tài khoản nếu cổ phiếu quay đầu giảm giá
Phiên bùng nổ thất bại đôi khi được hiểu như là 1 phiên “bulltrap” (bẫy tăng giá) nhằm đánh lừa nhà đầu tư mới, ít kinh nghiệm. Người ta hay dùng từ “đu đỉnh” hoặc “úp bô” cho các trường hợp bulltrap này
12. Gap up và gap down
Khái niệm:
Là khoảng trống giữa 2 cây nến, tính trên giá đóng cửa của phiên hôm trước và giá mở cửa của phiên hiện tại
Bản chất:
- Gap up biểu hiện cho sự hưng phấn, ndt lúc này sẵn sàng mua cp ở 1 mức giá cao hơn. Thường gặp khi truyền thông tung ra những tin tức tốt, có lợi cho cty, cho thị trường, hoặc cho nhà nước.
Ví dụ: cty sắp chia cổ tức, cty hưởng các đặc quyền ưu đãi từ nhà nước, thị trường chứng khoán dc nâng hạng, GDP Việt Nam tăng trưởng tốt,…
- Gap down biểu hiện cho sự sợ hãi, ndt muốn bán tháo tất cả cp họ đang nắm giữ, cho dù với một mức giá rất thấp, và muốn thoát khỏi thị trường một cách nhanh nhất. Thường gặp khi truyền thông đưa ra những tin tức cực kỳ xấu.
Ví dụ: chiến tranh, dịch bệnh, thiên tai; cty phá sản, chủ tịch cty bị bắt, vi phạm pháp luật, trốn thuế, cổ phiếu bị huỷ niêm yết,…
Bài tập: mở biểu đồ fireant thực hành và nhận biết gap
Cách ứng xử:
- Cách hành xử khi gặp gap up
Hạn chế mua vào, có thể nắm giữ hoặc canh bán ra với những cp sẵn có trong tài khoản.
- Cách hành xử khi gặp gap down
Hạn chế bán ra, nhưng cũng không mua vào. Nhà đầu tư có thể canh bán khi có nhịp hồi phục xuất hiện trong phiên, để có thể bán được giá tốt nhất.
Trong phiên giao dịch mở gap, đôi khi, cách hành xử tốt nhất lại là “không làm gì cả”. Nhà đầu tư sẽ phải căn cứ vào từng thời điểm và từng mỗi cp để đưa ra quyết định hợp lý nhất cho tài khoản.
13. Cổ phiếu dẫn đầu và sóng ngành
Trong một thị trường uptrend, sẽ luôn có những
con ngựa đầu đàn dẫn đầu cả đoàn đua, đó được gọi là cổ phiếu dẫn đầu.A. Cổ phiếu dẫn đầu (cổ phiếu leader)
- Là cổ phiếu có sức mạnh giá tốt nhất trên thị trường, có nghĩa là: cổ phiếu này tăng giá đầu tiên, vượt đỉnh đầu tiên và có sức ảnh hưởng lên các cổ phiếu khác, làm tiền đề cho các cổ phiếu khác tăng giá theo.
- Sau các cú sập lớn của thị trường, những cổ phiếu rơi ít nhất, nhưng lại hồi phục nhanh nhất, được gọi là những cổ phiếu mạnh. Đây là những dấu hiệu đầu tiên của cổ phiếu dẫn đầu.
Ví dụ: sóng uptrend 2025, các cổ phiếu leader có thể điểm qua như TCB STB, VIX, DXG, HPG
Lưu ý:
- Một cổ phiếu dẫn đầu ít khi kéo dài sức mạnh của nó quá 2 chu kỳ tăng giá (2 sóng) của thị trường.
- Cổ phiếu dẫn đầu không đồng nghĩa với việc cổ phiếu đó có mức lợi nhuận lớn nhất
B. Sóng ngành
Cổ phiếu dẫn đầu kéo theo các cổ phiếu khác trong cùng một ngành nghề chạy theo, tạo ra một
sóng ngànhBản chất của sóng ngành
- Tất cả cổ phiếu trong ngành đều tăng, từ già trẻ lớn bé sẽ đều tăng hết
- Sóng ngành tạo ra nhiều cơ hội cho ndt. Ndt bỏ lỡ các cổ phiếu dẫn dầu nhưng vẫn có thể tận dụng cơ hội ở các cổ phiếu khác cùng ngành
- Trong một thị trường uptrend, sẽ luôn có một hoặc một vài sóng ngành xuất hiện. Hoặc ngược lại, một vài sóng ngành xuất hiện sẽ tạo ra được một uptrend.
- Sóng ngành sẽ kết thúc khi các cổ phiếu dẫn đầu bị suy yếu sức mạnh. Các dấu hiệu rạn nứt đầu tiên để nhà đầu tư nhận ra là các cổ phiếu bét bảng trong ngành lần lượt
rời cuộc chơi
Cách nhận biết sóng ngành
- Sự đồng đều về mẫu hình tăng giá của các cổ phiếu cùng ngành
- Có một hoặc một vài cổ phiếu dẫn đầu
- Có dòng tiền được duy trì đều và mạnh
- Có tính dẫn dắt thị trường (ví dụ sóng ngành lớn như bank, chứng khoán, thép,…), hoặc ảnh hưởng một phần tới thị trường và tâm lý ndt (sóng các ngành quy mô nhỏ như điện nước, dệt may, than khoáng sản,…)
- Ngành có sự thuận lợi hoặc được ủng hộ về các chính sách vĩ mô của nhà nước, hoặc từ thế giới (ví dụ sóng ngành thép do giá thép thế giới tăng, sóng ngành đầu tư công do nhà nước ta đẩy mạnh giải ngân đầu tư công,…)
14. Thị trường chung và phiên bùng nổ theo đà (FTD)
A. Tại sao phải quan tâm đến thị trường chung?
Thị trường chung
VNINDEX là tổng hoà tất cả các cổ phiếu được giao dịch trên sàn HoSE. Xu hướng của thị trường chung chính là xu hướng đại diện cho đa số các cổ phiếu có mặt trên thị trường. Xu hướng của thị trường có 3 dạng:
- Uptrend (thị trường tăng giá)
- Downtrend (thị trường giảm giá)
- Sideway (thị trường đi ngang)
Thị trường chung mang xu hướng uptrend (ngắn hạn hoặc dài hạn) sẽ nâng cao xác suất có lãi khi mua một cổ phiếu bất kỳ, ngược lại khi downtrend, xác suất lãi sẽ thấp hơn, thậm chí xác suất lãi gần như bằng 0
Lưu ý: giao dịch khi VNINDEX rơi vào trạng thái bị mất MA20
B. Phiên bùng nổ theo đà là gì?
Bản chất
Bùng nổ theo đà (Follow through day, viết tắt FTD) là khái niệm đề cập đến sự đồng thuận của dòng tiền, khi tất cả các nhóm ngành đều tăng giá sau một giai đoạn thị trường bị sụt gãy trước đó. Phiên bùng nổ theo đà tạo ra khối lượng (volume) lớn trên mức trung bình với mức tăng giá từ 1% đến trên 1.5%.
Ví dụ: mở chart
Mục đích
FTD là tiền đề cho một xu hướng uptrend (ngắn hạn hoặc dài hạn). Việc xác định phiên FTD giúp ndt có định hướng rõ ràng hơn với thị trường chung, cũng như đề ra các chiến lược giao dịch hợp lý.
Lưu ý: không phải tất cả các phiên FTD đều thành công (đều tạo ra một uptrend) như nhau. Khi phiên FTD bị thất bại, thị trường tiếp tục một đợt sụt gãy mới, và nhà đầu tư lại chờ phiên FTD tiếp theo.
Cách xác định
- Trước hết, nhà đầu tư cần tìm kiếm
phiên hồi phục đầu tiên. Có nghĩa là, sau chuỗi sụt gãy, thị trường có một phiên hồi phục mạnh, hoặc chững lại đà rơi (nến rút chân dài) với volume cao hoặc trung bình. Đây là bước “cầm máu” đầu tiên sau chuỗi ngày rơi mạnh. - Ở các phiên giao dịch tiếp theo, thị trường có xu hướng đi ngang hoặc hồi phục nhẹ. Đôi khi, thị trường sẽ rơi lại, nhưng không được thủng đáy đã xác lập trước đó.
- Phiên FTD sẽ bắt đầu xuất hiện từ phiên giao dịch thứ 4 đến phiên thứ 11 sau phiên phục hồi đầu tiên. Tuy nhiên, càng về sau, độ tin cậy của phiên FTD sẽ giảm dần. Một phiên FTD đẹp nên xuất hiện trong khung giao dịch từ phiên thứ 4 đến phiên thứ 7.
Lưu ý: Trong một số trường hợp cá biệt, thị trường vẫn có thể xuất hiện uptrend mà không cần đến phiên FTD.
Ví dụ: sóng bđs tháng 7/2021
Cách áp dụng khi mua cổ phiếu
Về cơ bản, ndt có thể bắt đầu mua vào cổ phiếu trong phiên FTD, dựa trên các nguyên tắc về mua bán và quản trị rủi ro
15. Nền giá gốc và tính đối xứng của cổ phiếu
Nền giá gốc: mỗi cổ phiếu trước khi đi lên đều có một vùng dao động đi ngang (3-6 tháng, hoặc 1-2 năm). Tương ứng với pha tích luỹ của cổ phiếu. Các vị thế mua từ nền giá gốc, hoặc quanh nền giá gốc đều có thể mua và nắm giữ cho tới hết chu kỳ của sóng tăng
Bài tập: thực hành thực tế trên biểu đồ fireant, chỉ ra các nền giá gốc của cổ phiếu
Điểm bán (trong thị trường uptrend): một cổ phiếu tăng nhân đôi (hoặc gần nhân đôi) từ nền giá gốc sẽ là điểm bán khá hợp lý cho một chu kỳ sóng. Cá biệt sẽ có cổ phiếu tăng nhiều hơn
Tính đối xứng của cổ phiếu: một cổ phiếu sau hoàn thành chu kỳ tăng giá (sườn dốc bên trái) sẽ bắt đầu rơi về 1/2, 2/3 hoặc rơi về đúng điểm xuất phát của đà tăng giá (sườn dốc bên phải), tuỳ vào tính chất và đặc điểm của nhóm ngành
Bài tập: thực hành thực tế trên biểu đồ fireant, chỉ ra tính đối xứng của cổ phiếu
16. Quy tắc chọn cổ phiếu
- ✓Xu hướng là bạn - The trend is your friend
- ✓Có thanh khoản trên 100k cổ phiếu mỗi phiên (để dễ dàng mua bán)
- ✓Ưu tiên mua cổ phiếu dẫn đầu, cổ phiếu leader (đọc chương 13)
- ✓Ưu tiên mua cổ phiếu theo sóng ngành thay vì các cổ phiếu đi riêng lẻ, trừ khi ta tự tin về nó
- ✓Tìm điểm mua thăm dò theo quy trình mua chương 9 và mua full khi xác nhận tín hiệu dòng tiền lớn (phiên breakout, đọc chương 11)
- ✓Tính toán điểm cắt lỗ/chốt lãi (Stop loss/Take profit) trước khi đặt lệnh (đọc chương xx)
17. Quy tắc đặt lệnh
- ✓Hạn chế mua/bán cổ phiếu ngay đầu phiên, đặc biệt các phiên mở gap, chỉ hành động khi thị trường đã ổn định (từ 10h-10h30 trở đi), trừ các trường hợp đặc biệt
- ✓Mua chủ động và bán chủ động (mua bên phải và bán bên trái)
- ✓Mua bằng lệnh chờ và bán bằng lệnh chờ
Thời gian khớp lệnh trên sàn Hồ Chí Minh (HoSE hoặc HSX):
- 9h00-9h15: phiên ATO, xác định giá mở cửa
- 9h16-11h30: phiên khớp lệnh liên tục
- 13h-14h30: tiếp tục phiên khớp lệnh liên tục sau khi nghỉ trưa
- 14h31-14h45: phiên ATC, xác định giá đóng cửa
Các loại giá trên thị trường:
- Giá tham chiếu (là giá đóng cửa của phiên hôm qua)
- Giá trần = tham chiếu tăng 7% (*)
- Giá sàn = tham chiếu giảm 7% (**)
- Giá mở cửa xác định trong phiên ATO
- Giá đóng cửa xác định trong phiên ATC
(*) (**) Biên độ 7% theo quy định của sàn HSX, đối với sàn HNX và upcom lần lượt là 10% và 15%
18. Quy tắc mua và bán
- ✓Không mua ở kháng cự (trừ khi cp đã vượt kháng cự) và bán ở hỗ trợ (trừ khi thủng hỗ trợ). Xem khái niệm kháng cự/hỗ trợ trong chương 3
- ✓Không mua đua giá và không bán đuổi giá. Áp dụng nghiêm ngặt khi thị trường downtrend, sẽ giảm thiểu rủi ro cho ndt
- ✓Không cố mua cho bằng được một cp nào đó khi nó đã vượt qua điểm mua tiêu chuẩn (xem chương 9 để hiểu điểm mua tiêu chuẩn), đặt biệt là trong thị trường downtrend
- ✓Không để một khoảng lãi (từ 10% trở lên) trở thành một khoảng lỗ. Điểm hoà vốn là điểm bán của ndt. Có chăng là ndt sẽ linh hoạt bán theo vùng hỗ trợ của từng cp. Tuy nhiên, ưu tiên hàng đầu vẫn là “hoà vốn còn hơn là bị lỗ”
- ✓Luôn đề ra kế hoạch mua bán cụ thể cho mỗi phiên giao dịch, để có sự chủ động ứng biến với thị trường
- ✓Tôn trọng thị trường chung trước khi mua bán. Có nghĩa là, khi thị trường đang rơi, ndt không cần cố tìm ra một cơ hội nào đó để mua vào, thay vào đó, hãy đợi thị trường cân bằng, xuất hiện phiên FTD và bắt đầu tìm kiếm cơ hội sau (đọc kỹ trong chương 14)
19. Quy tắc quản trị rủi ro và quản trị danh mục
- ✓Một danh mục đẹp cần cô đặc cp, ko dàn trải quá rộng hoặc chỉ all-in vào 1 cp duy nhất. Số cp hợp lý cho một tài khoản là từ 2 đến 6 cp
- ✓Chỉ mua cp mới khi cp hiện tại đã có lãi, phần lãi của cp hiện tại sẽ bảo trợ cho cp mới nếu chẳng may cp mới bị lỗ
- ✓Hãy nghĩ đến mức cắt lỗ đầu tiên trước khi nghĩ đến việc chốt lãi
- ✓Mức SL/TP hợp lý để có tỷ suất sinh lợi cao nhất theo toán học là 10%/20%. Tuy nhiên, khi cp bắt đầu bị lỗ 4% trở lên, ta nên bán hạ bớt cp để giảm thiểu thiệt hại cho tài khoản. Ngược lại, nếu cp có lãi, ta có thể chốt dc mức lãi cao hơn 20% nếu cp vẫn còn xu hướng tăng mạnh
- ✓Không bao giờ dc phép mua 100% tổng vốn (NAV/giá trị tài sản ròng) trong 1 phiên, mà phải chia nhỏ, giải ngân theo từng phiên cho tới khi full cp
- ✓Luôn mua/bán theo kế hoạch và kỷ luật, ko đc phép gồng lỗ, chuyển trạng thái mua cp ngắn hạn thành đầu tư dài hạn
- ✓Phân bổ tỷ trọng cp/tiền mặt linh hoạt theo từng giai đoạn thị trường
- ✓Hạn chế tối đa việc bắt đáy cp
- ✓Hạn chế lướt T+0, sẽ làm tăng giá vốn cp, gây ảnh hưởng tâm lý khi cp có nhịp chỉnh
- ✓Không bao giờ dc mua bán theo tin tức, trừ các tin mang tính bất ngờ như chiến tranh, dịch bệnh, CEO hay giám đốc bị bắt, cty trốn thuế, cty bị truy thu thuế,…
- ✓Không bao giờ được tư duy rằng “chưa bán là chưa lỗ”
- ✓Không được phép trung bình giá xuống 20. Khi dòng leader gãy, cần làm gì?
- ✓KHÔNG mua thêm cp mới, chỉ nắm những cp đang sẵn có
- ✓Tập trung nhìn thị trường chung
- ✓Hạ tỷ trọng cp thấp nhất, 50-70% tiền mặt
- ✓KHÔNG bắt đáy các cp leader đang rơi, có thể bị bịt thanh khoản khi hàng về, ko bán được, lỗ rất nặng (xem ví dụ cổ phiếu DIG CEO CII NVL 4/2022)
20. Khi dòng leader gãy, cần làm gì?
- ✓KHÔNG mua thêm cp mới, chỉ nắm những cp đang sẵn có
- ✓Tập trung nhìn thị trường chung
- ✓Hạ tỷ trọng cp thấp nhất, 50-70% tiền mặt
- ✓KHÔNG bắt đáy các cp leader đang rơi, có thể bị bịt thanh khoản khi hàng về, ko bán được, lỗ rất nặng (xem ví dụ cổ phiếu DIG CEO CII NVL 4/2022)
————-———-———-
Tài liệu được tổng hợp và biên soạn theo kinh nghiệm cá nhân bởi: |
Anh chị em khách hàng/đồng nghiệp/bạn bè cần góp ý, chia sẻ, hoặc giao lưu xin liên hệ zalo 0963525217 hoặc quét mã QR bên cạnh |
 |
Bình luận
Bình luận trên Blogger